พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล)

มหาเสวกโท พระยาสุรินทราชา สยามราชภักดี พิริยะพาหะ (นกยูง วิเศษกุล) [1] มีนามเดิมว่า นกยูง วิเศษกุล อดีตอธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข อดีตสมุหเทศาภิบาล มณฑลภูเก็ต เป็นผู้แปลนวนิยายเรื่อง ความพยาบาท จากเรื่อง Vendetta ของมารี คอเรลลี ใช้นามปากกา "แม่วัน" ถือเป็นนิยายแปลเล่มแรกของไทย[2]พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) เดิมมีบรรดาศักดิ์เป็น หลวงอภิรักษ์ราชฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2441 เป็นมหาดเล็กข้าหลวงเดิมในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาได้รับบรรดาศักดิ์เป็น พระวิสูตรเกษตรศิลป์ เมื่อ พ.ศ. 2453 ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้ากรมเพาะปลูก กระทรวงเกษตราธิการ และเลื่อนเป็น พระยาอจิรการประสิทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2457 ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมไปรษณีย์โทรเลข และได้เลื่อนเป็นพระยาสุรินทราชา เมื่อ พ.ศ. 2463 ตำแหน่งเทศาภิบาลมณฑลภูเก็ต สืบต่อจาก พระยาสุรินทราชา (ม.ร.ว.สิทธิ์ สุทัศน์) ที่เลื่อนบรรดาศักดิ์ขึ้นเป็นพระยาวิชิตวงศ์วุฒิไกร [3] ตำแหน่งสุดท้ายในราชการคือ อธิบดีกรมนคราทร กระทรวงมหาดไทย เมื่อ พ.ศ. 2470 - 2475 [4]พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) สมรสกับคุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา มีธิดา 4 คน [5] คนสุดท้องคือหม่อมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา ที่สมรสกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภาพระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล) ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 สิริอายุได้ 62 ปีจากการที่ท่านเป็นผู้แปลนวนิยายเรื่องแรกของไทย ทำให้ได้รับการยกย่องจากสมาคมนักแปลและล่ามแห่งประเทศไทย โดยตั้งชื่อรางวัลประจำปีที่มอบให้กับนักแปล และล่ามดีเด่น ใช้ชื่อรางวัลว่า "รางวัลสุรินทราชา" [6]และในปัจจุบัน มีถนนวิเศษกุล ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดตรัง ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ท่าน[7]

พระยาสุรินทราชา (นกยูง วิเศษกุล)

คู่สมรส: คุณหญิงเนื่อง สุรินทราชา
นามปากกา: แม่วัน
อาชีพ: รับราชการ
สัญชาติ: สยาม, ไทย
ถึงแก่กรรม: 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2484
เกิด: พ.ศ. 2422